شاخص توده بدنی (BMI) چیست؟
شاخص توده بدنی یا بی ام آی (Body Mass Index) یک سنجش آماری برای مقایسه تناسب وزن و قد یک فرد است. شاخص BMI به تنهایی نشانگر تناسب اندام نیست و عوامل زیادی در سنجش تناسب اندام دخیل هستند.
در واقع این سنجش میزان چاقی را اندازه‌گیری نمی‌کند بلکه ابزاری مناسب است تا تناسب وزن فرد با توجه به قدش تخمین زده شود. هر چه عدد شاخص BMI بالاتر باشد نشان دهنده درصد چاقی آن فرد است.
این شاخص در بین سال‌های ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۰ توسط آدولف کوتله دانشمند بلژیکی ابداع شد.
دسترسی سریع
شاخص توده بدنی چگونه محاسبه میشود؟
نحوه محاسبه شاخص توده بدنی یا BMI بسیار ساده است. شاخص توده بدنی از طریق تقسیم وزن فرد به کیلوگرم بر توان دوم (x²) قدش به متر(قد ضرب در قد) بدست می‌آید.
فرمول محاسبه آن در سیستم متریک چنین است:
اگه ماشین حساب دم دستتون نیست نگران نباشید. توی این صفحه میتونید آنلاین حسابش کنید.
نتیجه محاسبه شاخص توده بدنی مشخص می کند که آیا فرد چاق، دارای اضافه وزن، نرمال و یا بسیار لاغراست.
به طور کلی، از آنجایی که شاخص توده بدنی BMI از سایر روش های محاسبه وزن مناسب آسان تر و موثرتر است (فقط با یک ترازو و یک متر قابل اندازه گیری است)، تقریبا در همه دنیا به عنوان اساس اندازه گیری تقریبی توده بدنی استفاده می شود. ولی این به معنی دقیق بودن این روش نیست. این روش برای تشخیص اولیه و حدودی مناسب است.
آیا شاخص توده بدنی بین زنان، مردان و کودکان متفاوت است؟
فرمول محاسبه شاخص توده بدنی برای بزرگسالان و کودکان یکسان است. اما عدد به دست آمده از این فرمول برای کودکان به صورت دیگری تفسیر می شود. در میان بزرگسالان میزان BMI برای زنان و مردان به طور مشابه تفسیر می گردد. با این حال بین ترکیب بدن افراد مختلف ممکن است تفاوت هایی وجود داشته باشد.
معمولاً در بدن زنان در مقایسه با مردان چربی بیشتری ذخیره می شود. میزان چربی بدن زنان ۲۳ درصد و مردان میانگین ۱۵ درصد است. افراد سالمند در مقایسه با افراد جوان تر دارای چربی بیشتری در بدن خود هستند. میزان چربی بدن ورزشکاران نسبت به افرادی که ورزش نمی کنند کمتر است.
برخی از محققان پیشنهاد کرده اند که برای افراد سالمند BMI باید به صورت دیگری تفسیر شود. زیرا در سالمندان به علت کاهش توده عضلانی بدن ممکن است در هنگام استفاده از شاخص توده بدنی میزان چربی بدن کمتر تخمین زده شود. توده عضلانی در مقایسه با توده چربی دارای وزن بیشتری است.
محاسبه آنلاین BMI
مربیانی که میتونن کمک کنن تناسب اندام داشته باشی
فاطمه رنجبری
کارشناس تربیت بدنی
صفحات مرتبط
تفسیر عدد شاخص توده بدنی BMI
عددی که از فرمول بالا به دست می آید نشانگر تقریبی حالت بدن است. محدوده های مختلف برای این عدد نمایانگر وضعیت شماست و میتواند معیاری برای سلامت وزنی شما باشد. برای محدوده سنی بالای ۱۹ سال محدوده های زیر، محدوده های مورد توافق در اکثر استانداردهای جهانی است.
 چاقی شدید |  چاقی |  اضافه وزن |  وزن نرمال |  کمبود وزن |
|---|---|---|---|---|
| بیشتر از ۳۵ | ۳۰ - ۳۴.۹ | ۲۵ - ۲۹.۹ | ۱۸.۵ - ۲۴.۹ | کمتر از ۱۸.۵ |
با توجه به اعداد جدول بالا میتونید محدوده وزنی خودتون رو مشخص کنید.
میدونید BMI شما چنده؟! دوست دارید شاخص توده بدنی خودتون رو آنلاین حساب کنید؟!
BMI زیر ۱۸.۵:
وقتی شاخص توده بدنی از ۱۸.۵ پایین تر است به این معناست که فرد کمبود وزن دارد. دلایل زیادی برای این نتیجه می تواند وجود داشته باشد. مثل وراثت، تغذیه نامناسب، عدم تناسب میزان تحرک با مصرف مواد غذایی، استفاده از مواد غذایی با کیفیت پایین، بیماریهایی مثل تیروئید، خواب نامنظم و …
کسی که BMI زیر ۱۸.۵ دارد باید چه کارهایی انجام دهد؟
اگر بی ام آی شما زیر ۱۸.۵ است توصیه میکنیم کارهای زیر را انجام دهید:
- باید به دنبال افزایش وزن باشید تا سلامت خود را به دست بیاورید.
- از موادغذایی مناسب و با انرژی بالا استفاده کنید.
- زمان خواب خود را تنظیم کنید و بین ۷تا۹ ساعت درروز بخوابید.
- یک مربی ورزش و تغذیه خوب کنارتون داشته باشید که کارتون رو دائم رصد کنه. یه مربی هست که مورد تایید ماست کلیک کنید و پروفایلش رو ببینید.
- اگر بیماری خاصی دارید به پزشک مراجعه کنید.
BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹:
کسانی که بی ام آی بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ دارن در محدوده وزنی مناسبی هستن ولی این به این معنی نیست که چربی اضافه ندارن یا سلامت کامل جسمی دارن. ممکنه کسی در این محدوده از بی ام آی باشه ولی سلامت کامل نداشته باشه و خیلی شاخصه های دیگه هستن که در سلامتی نقش دارن.
کسی که BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ دارد باید چه کارهایی انجام دهد؟
اگر بی ام آی شما بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ است توصیه میکنیم کارهای زیر را انجام دهید:
- سایر شاخصه های سلامت رو چک کنید.
- همیشه از مواد غذایی مناسب استفاده کنید.
- زمان خواب خود را تنظیم کنید و بین ۷تا۹ ساعت درروز بخوابید.
- سعی کنید نسبت BMI خود را در محدوده مناسب حفظ کنید.
- زیر نظر یک مربی ورزش و تغذیه خوب فعالیت ورزشی مستمر داشته باشید که هم نسبت بی ام آی خودتون رو در محدوده مناسب نگه دارید هم نسبت بافت چربی به بافت عضلانی خودتون رو افزایش بدی و خوش تیپ تر بشید. یه مربی هست که مورد تایید ماست کلیک کنید و پروفایلش رو ببینید.
BMI بین ۲۵ تا ۲۹.۹:
وقتی شاخص توده بدنی بین ۲۵ تا ۲۹.۹ است به این معناست که فرد اضافه وزن دارد. دلایل زیادی برای این نتیجه می تواند وجود داشته باشد. مثل وراثت، تغذیه نامناسب، عدم تناسب میزان تحرک با مصرف مواد غذایی، استفاده از مواد غذایی با کیفیت پایین، بیماریهایی مثل تیروئید، خواب نامنظم، پر خوری، تحرک کم و …
کسانی که در این مرحله هستند اگر به وضعیت خود رسیدگی نکنند اضافه وزنشان به چاقی تبدیل میشود و درگیر بیماریهای مختلفی می شوند.
کسی که BMI در محدوده ۲۵ تا ۲۹.۹ دارد باید چه کارهایی انجام دهد؟
اگر بی ام آی شما بین ۲۵ تا ۲۹.۹ است توصیه میکنیم کارهای زیر را انجام دهید تا :
- باید به دنبال کاهش وزن باشید تا سلامت خود را به دست بیاورید.
- از موادغذایی مناسب و کم کالری استفاده کنید.
- زمان خواب خود را تنظیم کنید و بین ۷تا۹ ساعت درروز بخوابید.
- نسبت کالری مصرفی و کالری سوزانده شده در روز رو تنظیم کنید.
- یک مربی ورزش و تغذیه خوب کنارتون داشته باشید که کارتون رو دائم رصد کنه. یه مربی هست که مورد تایید ماست کلیک کنید و پروفایلش رو ببینید.
- اگر بیماری خاصی دارید به پزشک مراجعه کنید.
BMI بین ۳۰ تا ۳۴.۹:
وقتی شاخص توده بدنی بین ۳۰ تا ۳۴.۹ است به این معناست که فرد دچار چاقی است. دلایل زیادی برای این نتیجه می تواند وجود داشته باشد. مثل وراثت، تغذیه نامناسب، عدم تناسب میزان تحرک با مصرف مواد غذایی، استفاده از مواد غذایی با کیفیت پایین، بیماریهایی مثل تیروئید، خواب نامنظم، پر خوری، تحرک کم و …
کسانی که در این مرحله هستند باید هرچه زودتر به وضعیت خود رسیدگی کنند تا از عواقب چاقی به دور باشند.
BMI بالای ۳۵:
وقتی شاخص توده بدنی بین بالای ۳۵ است به این معناست که فرد دچار چاقی مفرط است. در این شرایط فرد در حالت بحرانی قرار دارد و اگر زودتر به سلامت خود رسیدگی نکند ممکن است عواقب جبران ناپذیری در انتظارش باشد.
اگه در این شرایط هستی همین الان و بی درنگ کلیک کن!!
کسی که BMI در محدوده بالای ۳۰ دارد در معرض چه بیماری هایی قرار دارد؟
کسانی که در این مرحله قراردارند در دسته افراد چاق قرار میگیرند.چاقی اثرات منفی بسیاری روی بدن دارد که برخی از آنها اشاره میکنیم:
- چاقی باعث افزایش کارکرد قلب می شود و ممکن است فرد را درگیر بیماری های قلبی عروقی کند.
- چاقی فشار خون را بالا میبرد.
- چاقی کلسترول و سطوح تری گلیسیرید را بالا می برد.
- چاقی میتواند زمینه ساز بیماری وحشتناک دیابت شود.
- چاقی میتواند زمینه ساز سکته مغزی و سکته قلبی شود.
- چاقی بیماری کیسه صفرا ایجاد میکند.
- چاقی باعث بروز بیماری آسم می شود.
- چاقی اعتماد به نفس را پایین می آورد.
کسی که BMI بالای ۳۰ دارد باید چه کارهایی انجام دهد؟
اگر بی ام آی شما بالای ۳۰ است توصیه میکنیم کارهای زیر را انجام دهید تا :
- باید هرچه سریعتر به دنبال کاهش وزن باشید تا سلامت خود را به دست بیاورید.
- از موادغذایی مناسب و کم کالری استفاده کنید.
- زمان خواب خود را تنظیم کنید و بین ۷تا۹ ساعت درروز بخوابید.
- نسبت کالری مصرفی و کالری سوزانده شده در روز رو تنظیم کنید.
- یک مربی ورزش و تغذیه خوب کنارتون داشته باشید که کارتون رو دائم رصد کنه. یه مربی هست که مورد تایید ماست کلیک کنید و پروفایلش رو ببینید.
- اگر بیماری خاصی دارید به پزشک مراجعه کنید.
محاسبه BMI بدون ماشین حساب – جدول محاسبه شاخص توده بدنی
با استفاده از جدول زیر میتونید بدون ماشین حساب BMI خودتون رو بی دردسر حساب کنید.
تحلیل BMI کودکان و نوجوانان زیر ۱۹ سال
کودکان و نوجوانان زیر ۱۹ سال دائم در حال تغییر وزن و رشد هستند به همین دلیل نحوه تحلیل شاخص توده بدنی برای افراد زیر ۱۹ سال با بزرگسالان متفاوت است. جدوالی که در ادامه ارائه می شود، بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی WTO تهیه شده است. بر اساس این معیار وضعیت فرد براساس صدک ها تعیین می شود. یعنی اول BMI محاسبه میشود و سپس با استفاده از سن به جدول مراجعه شده و وضعیت فرد تعیین میشود.
سازمان بهداشت جهانی جداول خود برای BMI را بر اساس سه بازه سنی زیر ارائه کرده است:
- بازه سنی ۰ تا ۲ سال
- بازه سنی ۲ تا ۵ سال
- بازه سنی ۵ تا ۱۹ سال
وضعیت فرد بر اساس جداول در یکی از شرایط زیر قرار میگیرد.
- لاغری شدید: کمتر از صدک سوم (کمتر از ۳)
- کمبود وزن: صدک سوم تا پانزدهم (صدک ۳ تا ۱۵)
- وزن نرمال: صدک سوم تا صدک هشتاد و پنجم (صدک ۱۵ تا ۸۵)
- اضافه وزن: صدک پنجم تا صدک نود و هفتم (صدک ۸۵ تا ۹۷)
- چاقی: بالای صدک نود و هفتم (بالای ۹۷)
بزرگترین معایب روش محاسبه شاخص توده بدنی BMI چیست؟
بزرگترین مشکل روش محاسبه شاخص توده بدنی BMI این است که این روش بین دو بدن متفاوتی که قد و وزن یکسان دارند تفاوتی قائل نیست. ورزشکاری را در نظر بگیرید که قد او ۱۸۵ و وزن او ۸۵ کیلوگرم است و درمقابل فردی با همین قد و وزن با این تفاوت که به عمرش ورزش نکرده!! این شاخص برای این دو نفر عدد یکسانی میدهد. همانطور که میبینید شاخص توده بدنی تنها دو فاکتور قد و وزن را مقایسه میکند و نمیتواند درصد چربی بدن یا درصد عضلات و آب بدن را به تفکیک به ما نشان دهد در نتیجه صرفا یک روش ابتدایی و قابل دسترس است و برای ورزشکاران کافی نیست.
نکات مهمی که باید درباره BMI بدانیم!
- در یک BMI یکسان، چربی بدن زنان بیشتر از مردان است.
- در یک BMI یکسان، افراد سفید پوست چربی بیشتری نسبت به افراد سیاه پوست دارند.
- در یک BMI یکسان، افراد مسن چربی بیشتری نسبت به افراد جوان دارند.
- در یک BMI یکسان، ورزشکاران چربی کمتری نسبت به بقیه دارند.
- در زنان باردار BMI معیار درستی برای سنجش تناسب اندام نیست.
